Wijnprofessor op ontdekkingsreis in de Ahrvallei (I)

Met een autorit van een kleine drie uur ben je vanuit Utrecht in het hart van dit nabij gelegen Duitse wijngebied. Eind vorige maand heb ik dit ritje, samen met twee wijnvrienden gemaakt.

De Ahr is maar een kleine rivier. Hij stroomt van de Eiffel naar de Rijn. Volgens schriftelijke bronnen is er al wijnbouw “ad Arem” sinds de 7e eeuw. Vast ook al eerder, maar daarvan is geen bewijs overgebleven. De Ahrvallei is met haar 583 ha aan wijngaarden een van de kleinere wijngebieden in Duitsland. Ter vergelijking: Moezel (9.000 ha) en Pfalz (23.000 ha). De kwaliteit van de rode wijnen uit Ahr staat echter hoog aangeschreven, vooral die van de druiven Frühburgunder (Pinot Noir Précoce) en Spätburgunder (Pinot Noir). We kijken er naar uit de wijnen die deze druivensoorten opleveren te gaan proeven bij wijnboeren die we gaan bezoeken. Maar eerst iets over de streek zelf.

De wijngaarden lopen door tot aan de voet van de heuvels, tot in de dorpen.

Noordelijk gelegen met een gunstig mesoklimaat

Het Ahrdal is een nauwe vallei met stijle heuvels waarop de wijngaarden zich uitstrekken over de zuidelijke hellingen. De donkere rotsen absorberen en reflecteren het zonlicht in de zomer. Het gevolg is dat de temperatuur in dit Noordelijke wijngebied warmer is dan je zou verwachten zo ver van de evenaar (51˚ Noorderbreeedte). Dit, en de bescherming tegen koude noordenwinden door de heuvelketens, maakt dat in het Ahrdal wijnbouw mogelijk is. Ahr is vooral rode wijn-land: in 2013 bestond 85% van de aanplant uit rode druiven. De druif Spätburgunder (60% van de aanplant) is van oudsher koning hier. Met een aandeel van ongeveer 8% is de Frühburgunder de eerstvolgende.

Mittelahr en Unterahr

Het westelijk deel van de Ahrvallei, de Mittelahr, heeft de beste papieren. De stijle, tot 300 meter oplopende heuvels bestaan hier uit rotsen, verweerde leisteen, vulkanisch gesteente (bazalt) en de zogenaamde greywacke (grijze stenen) klei. Deze ondergrond geeft elegante, meer minerale wijnen die zich kenmerken door rood fruit (o.a. kers, bes, framboos) gemiddeld tot hoge zuren en een licht mondgevoel. Het oostelijke deel van het Ahrgebied, Unterahr, heeft bodems die worden gedomineerd door loess en leem wat resulteert in een iets rijkere, sappiger en zachte wijnstijl.

Terrassen maken het bewerken van de wijgaard voor de wijnboer eenvoudiger en voorkomt erosie.

Mayschosser Winzerverein

In de 19e eeuw had de commerciële wijnbouw het moeilijk vanwege hoge belastingen in combinatie met een ineenstorting van de wijnprijs. Dat was in 1868 de aanleiding voor de oprichting van de eerste coöperatie in Duitsland: de Mayschosser Winzerverein, die nog steeds bestaat. Tegenwoordig is nog steeds 80% van de productie in het Ahrdal in handen is van vier Coöperatieve Kelders.

Tot en met de jaren 1970 voldeed de massaproductie van Spätburgunder aan de nationale vraag naar goedkope bulkwijn: bleek van kleur, vaak in een niet altijd droge stijl (dus met een zoetje). In de jaren 1980 werden de Duitse kelen verfijnder en ontstond er vraag naar drogere wijnen van betere kwaliteit. Hierover meer in de tweede blog over dit wijngebied dat zich, voor wat betreft de rode wijnen, heeft ontwikkeld tot het Bourgogne van Duitsland.